‘รัฐไม่ปรานีคุณหรอก’

อย่างไรก็ตาม วินัยยอมรับว่า รัฐไม่ใช่เป็นฝ่ายเดียวที่ต้องรับผิดชอบกับความปลอดภัยของช่างภาพที่ทำงานในภาคสนาม แต่เป็นหน้าที่และความรับผิดชอบของต้นสังกัดด้วย เขาเล่าว่ารู้สึกตกใจมากที่เห็นช่างภาพหลายคนถูกส่งลงพื้นที่ โดยที่ไม่มีการอบรมเรื่องหลักความปลอดภัยหรืออุปกรณ์เซฟตี้ต่างๆ

มีหลายกรณี ช่างภาพและนักข่าวภาคสนามต้องซื้ออุปกรณ์เซฟตี้ หรือหามาใส่เอง เพราะต้นสังกัดไม่มีให้ ทำให้เสี่ยงต่อการบาดเจ็บในสถานการณ์ที่รุนแรง วินัยยังกล่าวด้วยว่า สุดท้ายแล้วการที่ต้นสังกัดไม่ให้การสนับสนุนช่างภาพอย่างเพียงพอ ก็เป็นเหตุหนึ่งที่ทำให้บางคนที่มีความสามารถในการถ่ายภาพ ตัดสินใจไม่เข้าวงการนี้เพราะไม่มีเงินหรือทุนที่เพียงพอ

“ช่างภาพบางคนต้องซื้อกล้องเองด้วย สำนักข่าวไม่ลงทุนเลย คุณเป็นช่างภาพ คุณต้องมีกล้องสิ แต่มันก็มีต้นทุน ของมันนะ กล้องถ่ายไปนานๆเข้าก็สึกหรอ ไม่ใช่ทุกคนจะมีเงิน มันทำให้เกิดความไม่เท่าเทียมในวงการช่างภาพ”

ชาลินี ถิระศุภะ หรือ “เจน” ช่างภาพฟรีแลนซ์และสตริงเกอร์ของสำนักข่าวต่างชาติแห่งหนึ่ง ให้สัมภาษณ์ว่าตนมองเห็นปัญหาเดียวกันกับที่วินัยพบเจอ นั่นคือความแตกต่างอันน่าตกใจในมาตรฐานและความรัดกุมว่าด้วย “ความปลอดภัย” ระหว่างสื่อไทยและสื่อเทศ 

กล่าวคือ หลายสำนักข่าวในไทยมักไม่ค่อยให้ความสนใจกับสวัสดิภาพและความปลอดภัยของนักข่าวและช่างภาพในภาคสนาม ต่างกับสำนักข่าวต่างประเทศที่มีสตาฟในไทย 

“สิ่งที่สำคัญเกี่ยวกับช่างภาพ คือควรต้องมีอบรมทักษะตรงนี้ เพราะไม่งั้นเวลาพอถึงหน้างาน เกิดเรื่องขึ้นมา ไม่รู้จะวิ่งไปทางไหน ทำยังไง ออกทางไหน” ชาลินีกล่าว “เราเคยเห็นนะ บางคนมัวแต่ถ่ายภาพคน รู้ตัวอีกทีโดนเบียดไปอยู่กลางวงหมดแล้ว ระหว่างตำรวจกับม็อบ รุมสกรัมกันตรงนั้น” 

เมื่อถามถึงว่า มีคำแนะนำอะไรบ้างที่อยากฝากให้คนรุ่นใหม่ที่สนใจอยากจะเป็นช่างภาพบ้าง วินัยกล่าวว่า หนึ่ง คิดไว้เสมอว่าอะไรก็เกิดขึ้นได้ สอง อย่าหวังที่จะรวย เพราะอาชีพนี้ไม่ง่ายเลย  

“เราต้องคิดไว้เสมอว่า รัฐไม่ปรานีคุณหรอก เค้าจะทำให้คุณหวาดกลัว ไม่กล้าทำงาน หรือหาทางให้คุณเซนเซอร์ตัวเองจนได้”

ด้านชาลินีเสริมว่า “ช่างภาพข่าวเป็นอาชีพที่หลายคนอยากทำ คนรุ่นใหม่เห็นแล้วอยากเป็นบ้าง แต่มันไม่ได้สวยงามแบบนั้นนะ (หัวเราะ)”

“เป็นอาชีพที่สนุกจริง ได้รายงานเรื่องจริงที่เกิดขึ้น รายงานภาพเหตุการณ์ของโลกให้คนได้เห็น มันมีเสน่ห์จริงๆ แต่อย่าไปคาดหวังอะไรมากกับรายได้” ชาลินีกล่าวทิ้งท้าย