หากมองในภาพกว้าง

สถานะทางกฎหมายของการบริการทางเพศนั้นถูกจำแนกประเภทออกมาได้สามประเภทหลักๆ ทั่วโลก ได้แก่ การสร้างโทษอาชญากรรม (criminalisation) การทำให้ถูกกฎหมาย (legalisation) และการยกเลิกโทษอาชญากรรม (decriminalisation)

การทำให้ถูกกฎหมายจะทำให้งานบริการทางเพศนี้จะมีกรอบคอยกำกับ มีการจดทะเบียน สวัสดิการสุขภาพและข้อกำหนดสวัสดิการอื่นๆ ในทางกลับกัน การยกเลิกโทษอาชญากรรมนั้นยกเลิกมาตรการต่างๆ ที่ให้โทษอาชีพนี้

บางประเทศ เช่น สวีเดนหรือนอร์เวย์ นำทั้งสองแง่มุมไปใช้ ทั้งการทำให้ถูกกฎหมายและการยกเลิกโทษอาชญากรรม อย่างไรก็ดี ราวๆ ครึ่งหนึ่งของทุกประเทศทั่วโลกยังคงสร้างโทษอาชญากรรมให้งานนี้และลงโทษทุกคนที่เกี่ยวข้องในงานบริการทางเพศ

ภาวะโรคระบาดที่ผ่านมาแสดงให้เห็นถึงประโยชน์ของการยกเลิกโทษอาชญากรรม ตัวอย่างเช่น ในประเทศนิวซีแลนด์และออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ได้เอางานบริการทางเพศออกจากบัญชีอาชญากรรมในปี 2546 นับเป็นก้าวสำคัญที่ทำให้คนหลายคนได้รอดชีวิตในช่วงวิกฤตโควิด-19 ประเทศนี้มีค่าแรงฉุกเฉินให้แก่คนงานทุกคน ที่ได้รับค่าแรงน้อยลงอย่างน้อยร้อยละ 30 ในช่วงที่โควิดระบาด ซึ่งครอบคลุมพนักงานบริการทางเพศด้วย เพียงพวกเขา/เธอกรอกข้อมูลลงแบบฟอร์มโดยไม่จำเป็นต้องเปิดเผยอาชีพ ก็จะได้รับเงินช่วยเหลือผ่านการโอนเข้าบัญชีธนาคารโดยตรง สำหรับออสเตรเลีย มีแค่บางรัฐเท่านั้นที่นับให้งานนี้ไม่เป็นอาชญากรรมและพนักงานบริการทางเพศที่ถูกกฎหมายก็ได้รับการสนับสนุนรายได้จากรัฐบาลเครือจักรภพ

เช้าวันใหม่?

หลังรณรงค์ต่อสู้กันมากว่าหลายสิบปี เอ็มพาวเวอร์และกลุ่มรณรงค์ต่างๆ ดูเหมือนจะใกล้ถึงเป้าหมายท้ายสุดเข้าเต็มที ในปี 2561 จดหมายที่มูลนิธิส่งถึงรัฐสภาได้กระตุ้นให้เกิดการตั้งคณะกรรมการเพื่ออุทิศต่อเรื่องนี้และทบทวนกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับงานบริการทางเพศ

ในขณะเดียวกัน ความรู้สึกของสาธารณชนคนไทยก็ดูเหมือนแปรเปลี่ยนไปและยอมรับงานบริการทางเพศว่าเป็นอาชีพถูกกฎหมายอาชีพหนึ่ง ผู้ส่งเสริมให้เกิดการเปลี่ยนแปลงตรงนี้คือ – อย่างน้อยก็ในบางส่วน – ขบวนการเคลื่อนไหวเพื่อประชาธิปไตยที่นำโดยเยาวชนในปี 2563 ขบวนนี้ทำให้ประเด็นสื่อสารออกไปในกระแสหลักได้สำเร็จ จนเกิดการพูดคุยสาธารณะในวงกว้าง

ในรัฐสภา พรรคก้าวไกลได้แสดงจุดยืนอย่างเห็นได้ชัดในฐานะพรรคการเมืองแรกที่ยอมรับแนวคิดยกเลิกโทษอาชญากรรมของงานบริการทางเพศ โดยมี ส.ส. ธัญวัจน์ กมลวงศ์วัฒน์ เป็นผู้ริเริ่มแนวคิดนี้ พรรคจึงรณรงค์เพื่อกฎหมายการขึ้นทะเบียนงานบริการทางเพศอย่างแข็งขัน ส่งสัญญาณถึงการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญของการสนับสนุนทางการเมืองต่อประเด็นนี้

ขณะเดียวกันนั้น กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ก็ได้ตั้งคณะกรรมการทบทวนกฎหมายเกี่ยวกับงานบริการทางเพศที่มีอยู่ โดยมูลนิธิเอ็มพาวเวอร์ก็เป็นหนึ่งในคณะกรรมการนี้ด้วย เมื่อจบขั้นตอนการทบทวน คณะกรรมการเห็นตรงกันว่ากฎหมายที่มีอยู่นั้นล้าสมัยเสียแล้ว จึงได้เดินหน้าร่างกฎหมายใหม่ และในต้นปี 2566 ร่างกฎหมายที่ชื่อว่า พ.ร.บ. คุ้มครองการทำงานบริการทางเพศ ก็เป็นรูปเป็นร่างแล้ว