เติบโตท่ามกลางความไม่สงบ

บ้านของเธอตั้งอยู่ในพื้นที่ที่ครั้งหนึ่งเป็นรัฐ “ปาตานี” ซึ่งครอบคลุมพื้นที่จังหวัดปัตตานี นราธิวาส ยะลา และบางส่วนของสงขลาที่อยู่ใกล้กับชายแดนมาเลเซีย ประมาณสามในสี่ของประชากรในพื้นที่ชายแดนใต้เป็นชาวมุสลิม ซึ่งหากเทียบกับประชากรส่วนใหญ่ของประเทศที่นับถือศาสนาพุทธ ชาวมุสลิมจำนวนนี้ถือเป็นคนกลุ่มน้อยในประเทศ 

การร้องขอความเป็นอิสระในการปกครองตนเอง หรือการมีอิสระที่จะปกครองตนเองมากกว่านี้ ของกลุ่มแบ่งแยกดินแดนได้เกิดขึ้นต่อเนื่องนานหลายสิบปี โดยสถานการณ์ความขัดแย้งในพื้นที่ได้ทวีความรุนแรงขึ้นช่วงปี 2540 เมื่อผู้ก่อความไม่สงบได้ออกมาโจมตีเจ้าหน้าที่และประชาชนอยู่บ่อยครั้ง ซึ่งข้อมูลจากกลุ่ม Deep South Watch เปิดเผยว่ามีผู้สูญเสียชีวิตไปแล้วกว่า 7,000 ราย และบาดเจ็บรวมกว่า 13,000 คนจากความรุนแรงที่เกิดขึ้น และถึงแม้ว่าเมื่อไม่นานมานี้สถานการณ์ความรุนแรงในพื้นที่จะลดระดับลงบ้าง แต่การลอบวางระเบิด ซุ่มยิง รวมถึงการโจมตีด้วยหวังสังหารนั้นยังเกิดขึ้นอยู่ เห็นได้จากการโจมตีที่เกิดขึ้น ล่าสุดเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม ที่กลุ่มแบ่งแยกดินแดนได้ลอบวางระเบิดหลายจุดในพื้นที่โดยมุ่งเป้าร้านสะดวกซื้อและปั๊มน้ำมันเป็นหลัก

ไม่นานหลังจากเหตุการณ์ที่ตำรวจมาบ้านยูรีซา พี่ชายของยูรีซาที่เป็นครูสอนในโรงเรียนอิสลามก็ถูกกล่าวหาว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับการวางระเบิด เขาจึงถูกจับเข้าคุก ครอบครัวของเธอได้พยายามพิสูจน์ว่าเขาไม่ได้ทำความผิดและพยายามที่จะนำเขาออกมา 

“เพื่อนบ้านเรากลัวมากและไม่อยากสุงสิงกับเราอีก พวกเขาคิดว่าบ้านเราเป็นฆาตกร” ยูรีซาเล่า “เราจึงต้องหลบหน้าหลบตา และเลี่ยงที่จะเจอผู้คนที่เชื่อว่าพวกเราทำผิด”

กลุ่มภาคประชาสังคมระบุว่าการปราบปรามเหตุการณ์ความไม่สงบของรัฐบาลได้นำไปสู่การจับกุมผู้บริสุทธิ์ ผู้ที่ไม่ได้ทำผิดถูกนำไปสอบสวนและทรมาน การบังคับใช้พระราชกำหนดฉุกเฉิน และกฎอัยการศึกตั้งแต่ปี 2548 เปิดให้เจ้าหน้าที่สามารถใช้มาตรการใด ๆ ก็ได้ในนามการต่อสู้กับผู้ก่อการร้าย

“สิ่งที่เกิดขึ้นกับพี่ชายของฉันส่งผลกระทบด้านจิตใจและฐานะทางเศรษฐกิจของครอบครัวมาก” ยูรีซากล่าว “โชคดีที่พวกเราเป็นครอบครัวใหญ่ ญาติ ๆ ของเราเลยช่วยกันลงขันเพื่อพาเขาออกจากคุก”

พวกเขาหาพยานเพื่อมาพิสูจน์ได้ว่าเขาไม่ผิด ทำให้ท้ายสุดศาลยกฟ้องคดีและปล่อยตัวเขาออกมา ซึ่งพี่ชายของเธอต้องสูญเสียเวลาถึงหนึ่งปีไปกับการถูกคุมขัง

ในวันนั้น ยูรีซาไม่รู้ว่าเหตุการณ์ครั้งนั้นจะเปลี่ยนชีวิตเธอไปมากแค่ไหน และได้ทำให้เธอมุ่งมั่นที่จะปกป้องผู้อื่นจากการตกเป็นเหยื่อของการละเมิดสิทธิมนุษยชนที่คล้ายคลึงกันในอีกไม่กี่ปีต่อมา

“เมื่อฉันมองย้อนกลับไป เหตุการณ์นั้นทำให้ฉันมาทำงานกับกลุ่ม ‘ด้วยใจ’ และได้ช่วยเหลือผู้คนและครอบครัวที่ได้รับผลกระทบจากความรุนแรง”